Πάσχα στην Ελαφόνησο - Εορτασμός της Μεγάλης Εβδομάδας
Τη Μεγάλη Δευτέρα οι νοικοκυρές φροντίζουν για την καθαριότητα του σπιτιού και της αυλής. Ξεσκονίζουν, σφουγγαρίζουν, πιτσιλίζουν (ασπρίζουν) τους τοίχους του σπιτιού, τις μάντρες (μαντρότοιχους) και τα τουράκια (παρτέρια).
Τη Μεγάλη Τρίτη το πρωί οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα πασχαλινά κουλουράκια τους.
Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης πηγαίνουν στην εκκλησία για να παρακολουθήσουν την τέλεση της προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας. Το απομεσήμερο πηγαίνουν πάλι στην εκκλησία να παρακολουθήσουν την τέλεση του Μυστηρίου του Μεγάλου Ευχελαίου. Οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο, έχοντας μαζί τους αλεύρι, ένα μπουκάλι λάδι κι ένα χαρτί με τα ονόματα των ζωντανών μελών της οικογένειας για να τα μνημονεύσει ο παπάς κατά τη διάρκεια του ιερού Μυστηρίου.
Τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί οι νοικοκυρές, ακολουθώντας το πατροπαράδοτο έθιμο, βάφουν με ιεροτελεστία τα αβγά της Λαμπρής. Το πρώτο το τοποθετούν στα εικονίσματα (εικονοστάσι) και πετούν το παλιό. Αφού τελειώσουν το βάψιμο, ζυμώνουν τις «Λαμπροκουλούρες». Το βράδυ στον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα παρακολουθούν την ακολουθία των Παθών του Χριστού
Τη Μεγάλη Παρασκευή, οι Λαφονησιώτες δεν κάνουν κανενός είδους εργασία. Η μέρα είναι αφιερωμένη στην επίσκεψη των ναών του νησιού. Πρώτη στάση τους ο πολιούχος του νησιού Άγιος Σπυρίδωνας, που από το πρωί παρακολουθούν την ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και την ακολουθία της Αποκαθήλωσης. Στη συνέχεια επισκέπτονται την εκκλησία του Αγιαννη που είναι και το κοιμητήρι του νησιού. Αφού προσκυνήσουν, θυμιάσουν και ανάψουν τα καντήλια, επισκέπτονται τους τάφους των δικών τους. Κατόπι, το πατροπαράδοτο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής θέλει να κάνουν προσκύνημα στην Παναγία, το ξωκλήσι που δεσπόζει στην ομώνυμη περιοχή.
Μετά την αποκαθήλωση γίνεται και ο στολισμός του Επιταφίου προκειμένου να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η περιφορά του Επιταφίου στους δρόμους και τα σοκάκια του νησιού. Το λιμάνι παρουσιάζει μία φαντασμαγορική εικόνα. Το πιο μαγευτικό όμως θέαμα είναι ο αντικαθρεφτισμός του επιτάφιου μέσα στα ήρεμα νερά του λιμανιού. Χαρακτηριστικά είναι και τα φαναράκια που πλέουν στη θάλασσα ενισχύοντας τον πένθιμο και κατανυκτικό χαρακτήρα της βραδιάς.
Η δεύτερη στάση είναι στο Πάνω πηγάδι. Εκεί ο παπάς διαβάζει ευχές για τους κατοίκους του νησιού. Η πομπή τώρα κατευθύνεται προς το Κοντογόνι. Όταν επιστρέφουν στην εκκλησία, σηκώνουν ψηλά τον Επιτάφιο και όλοι περνάνε κάτω απ'αυτόν για την ευλογία και την καλή υγεία.
Μεγάλο Σάββατο
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ο χασάπης του νησιού επισκέπτεται όλα τα σπίτια για τη σφαγή του κατσικιού ή του αρνιού που έχουν θρέψει ή αγοράσει για το Πάσχα.
Το βράδυ στην Ακολουθία της Αναστάσεως, η εκκλησία είναι στολισμένη με κορδέλες λευκές. Μόλις πει το "Χριστός Ανέστη" χτυπούν οι καμπάνες χαρμόσυνα,αρχίζουν οι ομοβροντίες των βαρελότων, ενίοτε και δυναμίτιδων και γενικά δημιουργείται πανζουρλισμός.
Ακολουθεί τραπέζι με την παραδοσιακή μαγειρίτσα, κόκκινα αυγά, κουλουράκια και πασχαλιάτικες λιχουδιές.
Κυριακή του Πάσχα
Στην Ελαφόνησο ως τη δεκαετία του 70 δεν υπήρχε το έθιμο του σουβλίσματος του αρνιού. Αυτό ήταν έθιμο της ηπειρωτικής Ελλάδας. Παραδοσιακά μαγείρευαν κατσίκι, το οποίο δεν έλειπε από κανένα σπίτι. Τώρα στις αυλές των σπιτιών σουβλίζουν τον “οβελία”
Πηγές
Μέντη Δεληγιαννίδου Ευφροσύνη, υπό έκδοση, Ταξίδι στην Ελαφόνησο του χθες
elafonisos.gov.gr