Περιβάλλον στην Ελαφόνησο - Χλωρίδα και Πανίδα

Χλωρίδα

H ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους περιοχή της Ελαφονήσου έχει χαρακτηριστεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου NATURA 2000 (GR2540002) - σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.

Συνολικά έχουν καταγραφεί περίπου 220 είδη φυτών από τα οποία τα 9 είναι εξαιρετικά σπάνια και 65 είδη πανίδας από τα οποία τα 13 είναι προστατευόμενα και 8 από αυτά απειλούμενα προς πλήρη αφανισμό.

Παράκτιες Αμμοθίνες

Χαρακτηριστικές στις λαφονησιώτικες παραλίες είναι «οι χαμηλές κινούμενες αμμοθίνες» που αναπτύσσονται στο σημείο που φτάνει το κύμα. Στη ζώνη αυτή εμφανίζονται τα φυτά Αμμόφιλα (Ammophila arenaria), Αγκαθιά (Eryngium maritimum) και ένας αξιόλογος πληθυσμός του είδους Pancratium maritumum, ο απειλούμενος με εξαφάνιση «Κρίνος της Θάλασσας».

Θαλασσόκεδρα

Στις εκτεταμένες παραλίες της Ελαφονήσου και πάνω στην άμμο το κυρίαρχο είδος είναι το θαλασσόκεδρο Juniperus oxykedrus ssp Marcocarpa που είναι από τα πιο σπάνια του Αιγαίου και της Μεσογείου. Στην Ελαφόνησο τους συναντάμε στην ευρύτερη αμμώδη περιοχή του Οικισμού της Ελαφονήσου, στη Λεύκη και ειδικά στο Σαρακήνικο, στο Κάτω Νησί, στην παραλία της Παναγίας και κατά μήκος της περιοχής μεταξύ του χωριού και του Κάτω νησιού, αλλά και σε πετρώδη εδάφη μεταξύ οικισμού και Λεύκης.

Ενδημικά φυτά

Ένα από τα ενδημικά φυτά, που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, είναι το φυτικό είδος Σαπονάρια των Γιάγκελ. Αυτό αναπτύσσεται στις αμμώδεις παραλίες στη δυτική πλευρά του νησιού σε δύο απομακρυσμένους και περιορισμένους πληθυσμούς. Βρίσκεται δε, στη λίστα των 50 νησιωτικών φυτών της Μεσογείου που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και χρήζουν προστασίας. Αξιόλογο ενδημικό φυτό είναι και το Silene integripetala elafonesiaca.

Στην Ελαφόνησο εκτός από τις ιδιαίτερες φυτοκοινωνίες των αμμοθινών, παρουσιάζονται και άλλοι τύποι οικοτόπων εξαιρετικής σημασίας όπως οι βραχώδεις εκτάσεις με τα Φρύγανα (Sarcopoterium spinosum), απόκρημνες βραχώδεις ακτές με βλάστηση, αβαθείς κολπίσκοι και κόλποι και οι γνωστές βέβαια ποσειδωνίες, οι οποίες καλύπτουν σημαντικές εκτάσεις του αμμώδους βυθού γύρω από το νησί. Χαρακτηριστικό σημείο ποσειδωνίας είναι η περιοχή γύρω από το Παυλοπέτρι.

Πανίδα

Τα πιο διαδεδομένα ζώα στην Ελαφόνησο είναι οι λαγοί (Lepus Europaeus), τα αγριοκούνελα, οι ασβοί και οι σκαντζόχοιροι (Erinaceous europaeus). Υπάρχουν ακόμη χελώνες, σαύρες, φίδια (δεντρογαλιές, σαΐτες, αστρίτες, οχιές), βατράχια, σαλιγκάρια αλλά και σκορπιοί.

Ορνιθοπανίδα

Στην περιοχή έχουν καταγραφεί αρκετά είδη πουλιών. Ο αριθμός τους αυξάνεται ιδιαίτερα κατά τις μεταναστευτικές περιόδους, αφού η Ελαφόνησος βρίσκεται στο μεταναστευτικό διάδρομο Αφρική, Κρήτη, Αντικύθηρα, Κύθηρα, Πελοπόννησος. Τα Τρυγόνια, οι Τσαλαπετεινοί και οι Πέρδικες αποτελούν τα πιο συνηθισμένα είδη πουλιών στο Λαφονησιώτικο ουρανό. Σε εκτάσεις μη δασωμένες, όπως οι βραχώδεις ορθοπλαγιές βρίσκουν τροφή αρπακτικά: αετοί, γερακίνες και γεράκια (Falco tinnunculus). Επίσης οι μεσογειακοί θαμνώνες με αείφυλλα πλατύφυλλα και τα φρύγανα φιλοξενούν πολλά είδη που φωλιάζουν σε θάμνους. Τακτικοί επισκέπτες κυρίως στην παραλία της Παναγίας είναι και οι Ασημόγλαροι, οι οποίοι συχνά αναπτύσσουν φιλίες με τους ντόπιους ψαράδες.

Αμφίβια και Ερπετά

Αρκετά είναι και τα είδη αμφιβίων και ερπετών που έχουν καταγραφεί την Ελαφόνησο αλλά και στη γύρω περιοχή. Το προστατευόμενο είδος, η θαλάσσια χελώνα caretta-caretta αναπαράγεται στην περιοχή της λίμνης Στρογγύλης, ενώ έχει συναντηθεί και στην παραλία της Παναγίας και του Λίμνης Στρογγύλης. Η χελώνα του γλυκού νερού γραμμωτή νεροχελώνα (Mauremis caspica) βρέθηκε στην λίμνη Στρογγύλη σε θέσεις όπου υπάρχουν πηγές και γλυκό νερό. Στην Ελαφόνησο υπάρχουν διάφορα είδη φιδιών και σαύρες. Από τις σαύρες ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σπάνια Ελληνική σαύρα Lacerta graeca η οποία είναι ενδημικό είδος της Πελοποννήσου.

Θηλαστικά

Παλιότερα σε βραχώδεις θέσεις γύρω από το νησί συναντούσαμε φώκιες, το πλέον απειλούμενο θηλαστικό στην Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ευρύτερη περιοχή του Μαλέα αποτελεί καταφύγιο για το είδος της Μεσογειακής Φώκιας Monachus Monachus. Στην θαλάσσια περιοχή της Ελαφονήσου έχουν παρατηρηθεί και κητώδη κυρίως δελφίνια τα οποία συχνά ακολουθούν καράβια και καΐκια. Το είδος των θηλαστικών αυτών είναι Ρινοδέλφινο, Tursopius truncatus. Στα πιο ανοικτά της θάλασσας ναυτικοί έχουν συναντήσει και φάλαινες.

Θαλάσσιο οικοσύστημα

Μεγάλη ποικιλία βιοτόπων βιοκοινωνιών και πλούσια βλάστηση χαρακτηρίζει το θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής. Πάρα πολλά είδη ψαριών και ένας ατελείωτος κατάλογος χλωρίδας ζουν και φύονται στη θαλάσσια περιοχή της Ελαφονήσου.

Πηγές

www.elafonisos.gov.gr

Οδηγία 92/43/ΕΟΚ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II, ΖΩΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΖΩΝΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ