Οικισμός της Ελαφονήσου
Κεντρικό ρόλο στη ζωή των Ελαφονησιωτών έχει η θάλασσα. Ο τρόπος που είναι διατεταγμένα μπροστά τα μαγαζιά και τα καφενεία και πίσω τα σπίτια, μοιάζει, σαν το κέντρο αναφοράς, η σκηνή του θεάτρου να είναι η θάλασσα (Μπεοπούλου 1998:195). Στους δύο μόλους (που ονομάζονται Μπαστούνι και Καβάκι), στέκονται αντικρυστά δύο αγαλμάτινα ελάφια που αποτελούν το σύμβολο του νησιού. Ανάμεσά τους σχηματίζεται το γραφικό λιμανάκι με τις βάρκες και τα καΐκια (διχτυάρικα, τρεχαντήρια, γαΐτες) που λικνίζονται πάνω στα ήσυχα νερά της παραλίας.
Στην τοποθεσία του σημερινού οικισμού της Ελαφονήσου και στη βυθισμένη βόρεια και βορειοανατολική περιοχής της, βρισκόταν ο πρώτος προϊστορικός οικισμός της Ελαφονήσου και των Βατίκων.
Στη σύγχρονη εποχή και μόλις μέχρι το 1980 στα δρομάκια υπήρχε άμμος και γι' αυτό οι κάτοικοι συνήθιζαν να περπατάνε ξυπόλυτοι. Ο καλύτερος τρόπος για να δει κανείς τον οικισμό της Ελαφονήσου είναι να αφήσει το αυτοκίνητο στην παραλία και να σεργιανίσει ανάμεσα στα στενά σοκάκια (όπου ούτως ή άλλως δε χωράει να περάσει αμάξι). Τα παραδοσιακά σπίτια στην Ελαφόνησο έχουν σκεπή με κεραμίδια, αυλή με λουλούδια και πηγάδι. Στο κέντρο του οικισμού βρίσκεται το Πάνω Πηγάδι, από όπου έπαιρνε νερό όλο το χωριό.
Από τον οικισμό μπορεί κανείς να κατευθυνθεί νότια και να ανέβει στη Βίγκλα (παρατηρητήριο) και τη Βάρδια (το ψηλότερο βουνό της Ελαφονήσου, ύψους 276 μέτρων) από όπου θα απολαύσει μοναδική θέα προς το Βορρά (Λακωνικό κόλπο, Κάβο Μαλιά) αλλά και το νότο (Κύθηρα).
Πηγές
Μπεοπούλου, Ι., 1998, ‘’Όταν οι άντρες ταξιδεύουν’’, στο Παπαταξιάρχης Ε. & Παραδέλλης Θ. (επιμ.), Ταυτότητες και Φύλο στη Σύγχρονη Ελλάδα, Αθήνα: Αλεξάνδρεια
Μέντης Κων/νος, 1993: Ελαφονήσι το Σμιγοπέλαγο Νησί, Πειραιάς: Εκδόσεις Λαφονησιώτικη Βιβλιοθήκη
